ده روند جهانی در سال 2018

ویژه نامه اکونومیست سال 2018 به پیش بینی روندهای مهم تجاری پرداخته است.این ویژه نامه همچنین صنایع مهم جهان از جمله فناوری اطلاعات، خودروسازی،انرژی، صنایع دفاعی، خدمات مالی، سفر و توریسم، فلزات و معادن، غذا و کشاورزی را بررسی کرده  است.

1-   افزایش نرخ بهره به بانک‌های آمریکایی کمک می‌کند که وام‌دهی به شرکت‌ها را تا 4 درصد بیشتر کنند.

2-   حجم خرده‌فروشی در آمریکای لاتین تنها 2 درصد رشد می‌کند که دلیل آن نیز اطمینان شکننده مصرف‌کنندگان مکزیکی (با توجه به اقدامات ترامپ) و وضعیت اقتصادی نه چندان خوب برزیل است.

3-   خرده‌فروشی در اروپای غربی به دلیل برگزیت عقب نگه داشته می‌شود در حالی که نااطمینانی موجب می‌شود مشتریان حدود 4 درصد کمتر خرید کنند.

4-   صنعت توریسم روسیه به دلیل برگزاری رقابت‌های جام جهانی در آن کشور سود می‌برد و قیمت هتل‌های آن تا 12 درصد و قیمت بلیط هواپیما تا 7 درصد افزایش می‌یابد.

5-   قیمت پایین نفت در حدود 54 دلار به ازای هر بشکه به معنی آن است که مصرف‌کنندگانی که در کشورهای غنی از چنین منابعی مانند عربستان سعودی زندگی می‌کنند، باید کیف پولشان را بسته نگاه دارند.

6-   به رغم تلاش‌های دونالد ترامپ، قیمت زغال‌سنگ با کاهش روبرو خواهد بود. آسیا گاز بیشتری نیاز دارد و استرالیا 60 میلیون تن گاز طبیعی مایع صادر می‌کند که تقریبا دو برابر مقدار صادر شده آن کشور در سال 2016 است.

7-   بیشتر کشورها مراقبت‌های بهداشتی فراگیری را ایجاد می‌کنند. مخارج بهداشت در پاکستان، که به ازای هر نفر 40 دلار است، تا 12 درصد رشد می‌کند.

8-   خالی شدن حباب چین موجب می‌شود رشد وام‌ها به 3 درصد برسد با این وجود از فاجعه اجتناب می‌شود.

9-   فروش خودرو به طور ثابتی رشد می‌کند. یک نقطه پرت در این مورد سنگاپور است که قوانین سفت و سخت‌تر در مورد انتشار گازها موجب سقوط آزاد 34 درصدی این متغیر در آن کشور می‌شود.

10-  خودروهای الکتریکی مطرح می‌شوند. شرکت تسلا قصد دارد تا نیم میلیون خودروی برقی تولید کند اما رقابت در آن در حال افزایش است: بهترین فروش از سوی شرکت نیسان ژاپن انجام می‌شود.

محیط کسب و کار

ویژه‌نامه اکونومیست پیش‌بینی کرده است که رشد تولید ناخالص داخلی جهانی براساس قیمت‌های واقعی 3.3 درصد خواهد بود و رشد تجارت جهان نیز برحسب ارزش دلاری، 2.3 درصد برآورد شده است.

پیش‌بینی ناپذیر بودن دونالد ترامپ بیشترین سطح ریسک سیاسی را با خود خواهد داشت، با این حال بزرگترین تهدید برای اقتصاد جهانی از سوی چین می‌آید. تلاش‌ها برای از میان بردن یک حباب بدهی عظیم اطمینان را در خارج از این کشور تعدیل خواهد کرد. با این حال، وقتی خطرات آن فروکش کند، اقتصاد جهانی براساس برابری قدرت خرید رشد 3.3 درصدی را تجربه خواهد کرد. به رغم افزایش نرخ بهره ایالات متحده و کاهش تدریجی برنامه خرید اوراق قرضه در اتحادیه اروپا، سیاست پولی کلی سهل‌گیرانه خواهد بود. همچنین یک ناهماهنگی بین رشد کشورهای ثروتمند و فقیر جهان وجود خواهد داشت: بازارهای نوظهور حدود 4/4 درصد رشد می‌کنند و این در حالی است که کشورهای پیشرفته رشد 2 درصدی را تجربه خواهند کرد.

خودروسازی

فروش خودروهای سواری مدت زیادی است که روبه رشد است. آنها تا حدودی به دلیل شیفتگی اقتصادهای نوظهور نسبت به خودرو به رکورد 69 میلیون فروش خواهند رسید، با این حال شتاب رشد سالانه به کمتر از 3 درصد کاهش خواهد یافت که مقصر آن توسعه آهسته فروش در بازارهای اروپا و آمریکا است که اثرات نرخ بهره‌های بالاتر را احساس می‌کنند. ضعیف‌ترین مورد در این میان، کشور سنگاپور خواهد بود. از سوی دیگر در اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقا و نیز آمریکای لاتین این میزان رشد خواهد کرد. میزان فروش در ونزوئلای دچار مشکل شده نیز با کاهش 20 درصدی روبرو خواهد بود.

سیر نزولی استانداردهای انتشار گازها در آمریکای ترامپ چگونه خواهد بود؟ یک نشانه از آن از نتایج یک بررسی دولت در ماه آوریل، به دست می‌آید که عنوان می‌کند استانداردهای انتشار گازها در فاصله سال‌های 2025-2022 سفت و سخت‌تر خواهند شد. تقاضای جهانی برای خودروهای برقی نیز شتاب خواهد گرفت. علاوه بر تسلا و نیسان، شرکت هوندا نیز روی مدل‌های هیبریدی و هیدروژنی کار می‌کند و دو خودروی کاملا برقی را نیز در سال 2018 معرفی می‌کند، که یکی در چین است که شرکت‌هایش روی رونق خودروهای برقی تمرکز کرده‌اند. همچنین شرکتی به نام «گرب» که در زمینه اقتصاد اشتراک‌گذاری رانندگی در جنوب شرقی آسیا فعالیت می‌کند، در تلاش است تا بزرگترین نام این بخش، یعنی اوبر غلبه کند. رقابت در این حوزه نیز افزایشی است. شرکت مسافرتی کارلسون وگنلیت رشد شرکت‌های اشتراک‌گذاری رانندگی را در سال 2018 بیش از 10 درصد برآورد کرده است. با این حال این شرکت‌ها نسبت به قانون‌گذاران آسیب‌پذیرند که باید در مورد این که چقدر این حوزه را که به سرعت در حال رشد است، قدرتمند برخورد کنند، تصمیم بگیرند.

صنایع دفاعی و هوافضا

تعهد شکننده‌تر آمریکا به ناتو در دوره ترامپ برای کسانی که در بخش نظامی قرارداد امضا می‌کنند، اصلا نامناسب نیست. مخارج در اروپای شرقی به خصوص با توجه به ماجراجویی روسیه زیاد خواهد بود. آلمان نیز این مخارج را تا 4 درصد افزایش می‌دهد، اما مانند بسیاری از اعضای ناتو کمتر از 2 درصد تولید ناخالص داخلی آن کشور خواهد بود. خیزش ترامپ و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، آلمان را به سوی ارتباط نظامی متحدانه‌تری با فرانسه سوق می‌دهد. تهدید هسته‌ای کره شمالی و موشک‌های بین قاره‌ای آن نیز منجر به مخارج نظامی در آسیا می‌شود. بی‌ثباتی در خاورمیانه نیز مخارج دفاعی جهان را بین 3 تا 5 درصد افزایش خواهد داد.

انرژی

اوپک به درگیری عظیم خود با تولید کنندگان نفت شیل آمریکا ادامه می‌دهد. اعضای اوپک به طوری غیرمعمول در عرضه نفت متحد شده‌‌اند که تا ماه مارس 2018 ادامه می‌یابد. کاهش عرضه نفت باید ادامه داشته باشد تا حداقل به سه چهارم این مقدار برسد تا از آسیب به بازار جلوگیری کند. عربستان سعودی تمایل دارد تا قیمت‌های نفت را افزایش دهد، با این حال تلاش‌های اوپک نشان می‌دهد که هنوز کاهش آن مشخص نیست.

سوخت‌های فسیلی تا حدودی از تصمیم دونالد ترامپ برای رنگ توافق آب و هوایی پاریس اثر می‌پذیرند. بسیاری از دولت‌های دیگر، همگام با نهادهای مالی، دستور کار سبز را اجرا خواهند کرد. طرح‌های ترامپ برای تقویت مجدد صنعت زغال‌سنگ از منطق اقتصادی نیز برخوردار است اما بخت و اقبال آن به وضعیت گاز طبیعی نیز ارتباط پیدا می‌کند. حرکت شرکت‌های نیروی آمریکایی به سمت مصرف گاز در سال 2018 کند خواهد شد و تقاضا برای زغال‌سنگ حدود یک درصد افزایش پیدا می‌کند اما این اتفاق عمدتا به دلیل قیمت‌های کمتر گاز است. چین که حدود نیمی از مصرف زغال‌سنگ جهان را به خود اختصاص داده است، به قیمت‌ها اهمیت بیشتری می‌دهد. البته اثر مالیات بر محیط‌زیست نیز در سال 2018 نتیجه خواهد داشت. در حالی که چین و اروپا به سوی مصرف انرژی‌های پاک‌تر می‌روند، قیمت زغال‌سنگ- گرمایشی تا 8 درصد کاهش خواهد یافت. منابع انرژی تجدیدپذیر بیشتر تقاضاهای جدید مربوط به تولید نیرو در چین را برآورده خواهند کرد و در هند نیز مصرف زغال‌سنگ از 1 میلیارد تن خواهد گذشت. همچنین، گذار به سمت مصرف گاز، که انرژی پاک‌تری نسبت یه زغال‌سنگ است، با توجه به کارخانه‌های جدید گاز طبیعی مایع که صادرات آن را افزایش می‌دهد، ساده‌تر خواهد شد. قطر که بزرگترین بازیگر در حوزه گاز طبیعی مایع است، عرضه‌های جدیدی را با استفاده از میدان شمالی خود انجام خواهد داد. استرالیا نیز می‌تواند با صادرات 60 میلیون تن گاز طبیعی مایع در سال 2018 تقریبا دو برابر میزان سال 2016 خود صادرات کند.

همچنین پیش‌بینی می‌شود میانگین قیمت نفت برنت به ازای هر بشکه که در سال‌های 214، 2015، 2016 و 2017 به ترتیب 99، 52، 44 و 52 دلار بود، در سال 2018 با یک دلار اختلاف ، 51 دلار باشد.

خدمات مالی

پس از یک دهه افت برای بسیاری از فعالان این حوزه، این صنعت با افزایش نرخ بهره در ایالات متحده و آغاز اتحادیه اروپا به کاهش معیارهای محرک مربوط به بحران، چابک‌تر خواهد شد. رشد مناسب در آسیا مزایایی را برای شرکت‌های مالی این منطقه به همراه خواهد داشت. وام‌دهندگان در کشورهای تولید کننده کالا مانند برزیل و روسیه با خروج این کشورها از رکود، شرایط مساعدی خواهند داشت. جهانی شدن مالی که سال‌ها عقب‌نشینی کرده بود، بار دیگر خود را به شدت مطرح می‌کند و بانک‌های غربی بار دیگر شرکت‌های خوب و بازارهای جدید را هدف می‌گیرند. برای مثال وقتی بخش مالی مشتریان جدیدی را به خصوص از کشورهای در حال توسعه جذب کند، بانک‌های چینی وارد بازارهای جدید خواهند شد. از نظر مقررات نیز سال 2018 آخرین سالی است که معیارهای اصلی بازل 3 اجرا می‌شود. در ایالات متحده برخی مقررات به خصوص برای وام‌دهندگان کوچک‌تر تسهیل خواهد شد. شرکت‌های آمریکایی در سال 2018، 4 درصد بیشتر قرض خواهند کرد که وضعیت بهتر آنها را نسبت به رقبای اروپایی‌شان نشان می‌دهد.

بیشتر نهادها در بازارهای نوظهور به خوبی تقویت می‌شوند. برای بانک‌ها و بیمه‌گران بزرگ چینی، از بین بردن حباب در سال 2018 خطراتی را خواهد داشت. با ادامه سرمایه‌گذاری کلان بانک‌ها در «فین‌تک»، آنها مخارج زیادی را صرف کاربردهای فناوری بلاک‌چین می‌کنند. بانک‌های بارکلیز، اچ‌اس‌بی‌سی و برخی دیگر به یوبی‌اس ملحق می‌شوند تا یک ارز دیجیتالی جدید را با استفاده از فناوری ایجاد کنند که اواخر سال 2018 راه‌اندازی خواهد شد.

غذا و کشاورزی

پس از مدتی برداشت خوب، عرضه کمی کمتر در اغلب غلات، قیمت محصولات کشاورزی را اندکی افزایش خواهد داد. عوامل دیگری مانند شهرنشینی سریع، تغییر رژیم‌های غذایی و افزایش جمعیت و درآمد نیز بر آن موثرند. با این حال به نظر نمی‌رسد این رشد بهبود مداومی را تجربه کند و قیمت‌ها بسیار پایین‌تر از مقادیر زیاد اخیر قرار خواهند گرفت. قیمت‌های پایین موجب به راه افتادن موجی از اتحاد بین غول‌های شیمیایی خواهند شد.

برخی دولت‌ها تمایل خواهند داشت که ذخیره‌ غذایی خود را نگه دارند تا در مقابل قیمت‌های بالاتر حفاظی داشته باشند. برای مثال چین یک کوهستان بزرگ ذرت را در اختیار دارد اما این یک استثنا است زیرا این کشور تلاش می‌کند تا نیاز به واردات گران‌قیمت محصولات غذایی دیگری مانند جو را کنترل کند. ذرت که بیشترین غله تولید شده در سطح جهان است، با رقابت بیشتری نسبت به گندم در مواد غذایی روبرو خواهد بود. به رغم افزایش تولید در برزیل و روسیه، ایالات متحده بزرگترین تولید کننده ذرت و دانه سویا باقی خواهد ماند و تولید جهانی این دو محصول که در فاصله سال‌های 2017-2016 قدرتمند بود، بر قیمت‌ها اثر خواهد داشت. این موضوع با توجه به این که تقاضا برای دانه سویای چین دو برابر شده است اهمیت دارد. تقاضا در آسیا نیز برای برنج کمتر شده است زیرا مصرف کنندگان ثروتمندتر به سمت مصرف گندم حرکت کرده‌اند.

فناوری اطلاعات

ایالات متحده آمریکا بزرگترین بازار فناوری را در اختیار خواهد داشت که ارزش مخارج آن به 2.1 تریلیون دلار می‌رسد. براساس گزارش‌ شرکت تحقیقاتی فارستر، این مقدار تا 5.4 درصد نیز رشد خواهد کرد، این در حالی است که این رشد در اروپای غربی و ژاپن کمتر از یک درصد برآورد می‌شود. شرکت‌های چینی نیز که سومین بازار فناوری بزرگ جهان محسوب می‌شود، تحت قوانین امنیت سایبری بحث‌برانگیز قرار خواهد گرفت.

فلزات و معادن

پس از نخستین افزایش سالانه در طول 5 سال اخیر در سال 2017، قیمت‌های شش فلز اصلی فلزات پایه به صورت خزنده‌ای تنها حدود 1 درصد در سال 2018 رشد خواهد کرد. عرضه و تقاضا به طور مناسبی متعادل خواهند شد. قیمت آلومینیوم و مس پیشتاز خواهند بود اما اثرات کاهش تقاضای چین و ساخت‌و‌سازهای کمتر این کشور را در املاک و زیرساخت‌ها احساس خواهند کرد. برای برخی از فلزات به دلایلی مانند مصارف خودروسازی و آلومینیوم برای مصارف هوافضا نیاز بیشتری خواهد بود.

مصرف فلزات توسط چین در سال 2018 حدود 5 درصد افزایش خواهد یافت، گرچه دولت این کشور می‌خواهد تولید فولاد خود را نیز کنترل کند.

تقاضا برای مس کاهش می‌یابد زیرا چین در ساخت و ساز کمتر فعالیت می‌کند. با وجود این، طرح توسعه «کمربند و جاده» در چین نیاز به مواد خام را افزایش می‌دهد و هند نیز به دلیل افزایش ساخت زیرساخت‌ها سریع‌ترین رشد را در بازار مس خواهد داشت. قیمت مس تقریبا نزدیک به 2 درصد افزایش خواهد یافت.

به عقیده اکونومیست، قیمت طلا در سه فصل نخست سال 2018 به طور متوسط به 1325 دلار به ازای هر اونس تروایی خواهد رسید که بالاترین میزان در دو سال اخیر خواهد بود.

سفر و توریسم

مخارج سفر نسبت به نااطمینانی‌های برگزیت و خیزش دونالد ترامپ آسیب‌پذیر است. با این حال، براساس گزارش «انجمن سفرهای تجاری جهانی»، اقتصاد باثبات‌تر جهان باید به مخارج سفرهای تجاری کمک کند و آن را در سال 2018 حدود 6 درصد بالاتر ببرد. نتیجه این است: افزایش شدید در قیمت سفر براساس گزارش انجمن سفرهای تجاری جهانی و شرکت مسافرتی کارلسون وگنلیت. نرخ بلیط‌های هوایی نیز به رغم ورود هواپیماهای کارآمدتر حدود 5.3 درصد افزایش خواهد یافت.

در آسیا، تقاضای هند و چین به سرعت افزایش خواهد یافت. رشد خطوط هوایی چین فشار را بر شرکت‌های برتر آسیایی مانند خطوط هوایی سنگاپور افزایش خواهد داد. بیشترین میزان افزایش بلیط‌های هوایی 7 درصد و در اروپای شرقی خواهد بود. بخشی از این به دلیل برگزاری رقابت‌های جام جهانی در روسیه است. هتلداران روس نیز قیمت‌ها را تا 12 درصد بالا خواهند برد.

هتل‌های زنجیره‌ای نیز به طور فزاینده‌ای فناوری را برای بخش اقامتی تحت کنترل درمی‌آورند. «هتل‌های هوشمند» از کدهای «کیوآر» استفاده خواهند کرد و تلویزیون‌ها و حتی توالت‌های هوشمند نیز معرفی خواهند شد. هیلتون یکی از چند گروه بزرگی است که به مشتریانش اجازه می‌دهد از تلفن‌های همراه هوشمند به عنوان «کلیدهای دیجیتالی» برای درهای اتاق‌هایشان استفاده کنند: این شرکت قصد دارد این امکانات را در نیمی از 5 هزار ساختمانش گسترش دهد. برای هتل‌ها، عواید حاصل از چنین اقداماتی می‌تواند توده‌هایی از اطلاعات باشد که از مشتریانشان به دست می‌آورند.

منبع : شب چراغ، مترجم امیر شاملویی