نگرانی از کاهش قدرت سیلیکون ولی با محدودیت روی صادرات فناوری هوش مصنوعی!

هوش مصنوعی به دارایی با ارزش و پررقابت امروز دنیای فناوری تبدیل شده و محدودیت ‌های سیاسی برایش نگرانی‌هایی به ‌همراه دارد.

براساس یکی از باورهای عمومی بین بازیگران دنیای فناوری، سیلیکون‌ولی در‌حال‌حاضر در فضای اینترنت فرمانروایی می‌کند. دلیل این تصور نیز آن است که بخش عمده‌ ای از شبکه‌ی جهانی را آمریکایی‌ ها طراحی کرده ‌اند.

رخدادهای سیاسی و احتمال وضع قوانین جدید برای محدودیت صادرات فناوری، تعداد زیادی از فعالان صنعت را در آمریکا نگران کرده است. آن‌ها اعتقاد دارند درصورت تصویب قوانین مذکور، برتری پیشین شرکت‌های آمریکایی در فناوری بزرگ بعدی، یعنی هوش مصنوعی، خدشه ‌دار خواهد شد. 

در نوامبر سال گذشته (آبان۱۳۹۷)، وزارت بازرگانی ایالات متحده‌ی آمریکا فهرستی از فناوری‌های روزِ شامل هوش مصنوعی را منتشر کرد که برای اعمال محدودیت ‌های جدید صادراتی درحال ‌بررسی هستند. وزارت بازرگانی آمریکا اعتقاد دارد این فناوری‌ها در بحث امنیت ملی اهمیت فراوانی دارند و صادرات آن‌ها باید محدود شود.

متخصصان دنیای فناوری اعتقاد دارند محدودشدن یا ممنوع‌ شدن صادرات هوش مصنوعی به کشورهای دیگر، موجب شکوفایی این فناوری در آن مناطق، به‌ویژه چین خواهد شد. درنتیجه، همان کشورهای هدف به رقبایی بزرگ برای شرکت‌ هایی آمریکایی تبدیل می‌شوند.

جک کلارک، مدیر سیاست‌گذاری شرکت هوش مصنوعی OpenAI در سان‌ فرانسیسکو، درباره‌ی وضع احتمالی قوانین محدودکننده‌ی صادرات می‌گوید:

تعداد زمینه ‌هایی که صادرات به ‌اندازه‌ی کافی در آن‌ها کنترل‌ کردنی بوده، بسیار کم است. افزون‌ براین، عواقب آن و اشکالات احتمالی بسیار بزرگ هستند. اگر اجرای سیاست‌ها غلط پیش رود، خسارت بزرگی به جامعه‌ی هوش مصنوعی وارد خواهد شد.

کنترل صادرات یکی از عواقب جنگ تجاری میان آمریکا و چین محسوب می‌شود. دولت ترامپ درباره‌ی نحوه‌ی مذاکرات چینی‌ها در قرارداد با شرکت‌های آمریکایی انتقادهای زیادی داشت. یکی از بخش‌های همیشگی مذاکرات و درخواست‌های چین از شرکت‌های آمریکایی، انتقال اطلاعات و فناوری در حوزه‌ هایی بوده که تولید محصول و فرایندهای اصلی کسب‌ وکار در چین انجام می‌شود. بعلاوه، مقام‌های فدرال آمریکا نیز بحثی را درباره‌ی دزدی چین از فناوری‌های آمریکایی به ‌راه انداخته‌ اند. آن‌ها اعتقاد دارند چین از طریق نفوذ سایبری و صنعتی، اطلاعات شرکت‌های آمریکایی را می ‌دزد.

شرکت‌های فناوری و دانشگاه‌ ها و سیاست‌گذاران، از وزارت بازرگانی آمریکا درخواست کرده ‌اند در بحث محدودیت صادرات هوش مصنوعی، قوانین ساده ‌تری تصویب کند. سازمان‌ها تلاش می‌کنند درخواست‌ هایشان تا پیش از تاریخ دهم ژانویه و اعلام عمومی نظر وزارتخانه بررسی شود.

نکته‌هایی که فعالان دنیای فناوری و دانشگاهیان درباره‌ی موضوع محدودیت صادرات متذکر می‌شوند، عبا‌رت‌اند از:

۱. محدودیت به ضرر شرکت‌های آمریکایی می‌شود و رقبای بین‌المللی بخت بیشتری برای رقابت خواهند داشت؛ ۲. با وضع محدودیت‌ها، توسعه‌ی فناوری هم کُند خواهد شد؛ ۳. محدودیت‌های صادراتی نتایج عملی زیادی به ‌بار نمی‌آورند.

در اوت سال گذشته (مرداد۱۳۹۷)، کنگره‌ی آمریکا قانون محدودیت‌های صادراتی سال ۲۰۱۸ را ابلاغ کرد. در قانون مذکور، به محدودیت‌های جدی برای صادرات «فناوری‌های رو‌به‌رشد و بنیادی» اشاره شد. در میانه‌ی نوامبر، وزارت بازرگانی که وظیفه‌ی بازبینی محدودیت‌ها را برعهده دارد، فهرستی از فناوری‌ها را برای بررسی محدودیت منتشر کرد. در فهرست منتشرشده، دسته ‌های زیادی از هوش مصنوعی، همچون بینایی کامپیوتری و تشخیص صدا و درک زبان گفتار وجود داشت.

محدودیت‌ های مدنظر آمریکایی‌ ها، بیش از همه بر صادرات به چند کشور خاص تأثیر خواهد گذاشت. اگرچه نام کشوری به‌ صورت اختصاصی تاکنون منتشر نشده، طرح‌های پیشنهادی وزارت بازرگانی بیشتر به کشورهایی اشاره می‌کند که پیش ‌ازاین نیز هدف تحریم ‌های تجاری آمریکا قرار گرفته ‌اند. کشورهای اصلی در این موضوع، ایران و روسیه و چین هستند.

وزارت بازرگانی آمریکا تاکنون از هر اظهارنظر روشنی درباره‌ی برنامه‌ی مذکور خودداری کرده است. این وزارتخانه پس از انتشار عمومی نتایج بررسی‌ ها، طرحی رسمی و عمومی ارائه خواهد کرد. طرح احتمالی آن‌ها هر محدودیتی از قوانین جدید اعطای مجوز بین‌المللی تا ممنوع‌ شدن کامل را شامل خواهد بود.

هوش مصنوعی درحال ‌حاضر اهمیتی برابر با دنیای وب در ۲۵ سال گذشته دارد. شاید بسیاری از مردم و حتی سیاست‌مداران، دوران پیش از دهه‌ی ۱۹۹۰ را به‌ یاد نداشته باشند؛ دورانی که به صنعت فناوری در آمریکا حمله شده بود و غول‌های تولید محصولات مصرفی الکترونیکی در ژاپن، فرمانروایان جهان بودند. در آن زمان، هیچ‌کس تصور نمی‌کند ژاپنی‌ها شکست بخورند.

پس‌ از آنکه شرکت‌های حاضر در سیلیکون‌ولی فناوری‌هایی همچون مرورگرهای وب و تجارت الکترونیک را به جهان معرفی کردند، روند پیشرفت و سودآوری فناوری تغییر کرد. امروزه، شرکت‌هایی همچون گوگل و آمازون و فیسبوک با بهره‌گیری از فناوری‌های تحت وب در تمام جهان فرمانروایی می‌کنند.

شایان ذکر است سلطه‌ ی آمریکایی‌ها بر صنعت هوش مصنوعی به‌ هیچ‌ وجه تضمین‌شده نخواهد بود. چینی‌ها در‌حال ‌حاضر میلیاردها دلار روی هوش مصنوعی در همه‌ی مصارف عمومی و نظامی سرمایه‌گذاری کرده ‌اند. به‌علاوه، متخصصانی که از سال‌ها پیش به‌ سمت سیلیکون ‌ولی روانه می‌شدند، امروزه عموما بدلیل سیاست‌های مهاجرتی ترامپ از آن دور می‌مانند. مهم‌تر از همه، مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی در نقاط مختلف جهان از تورنتو تا کمبریج و انگلستان و پکن، به‌ مرور تأسیس می‌شوند.

درکنار تمامی مطالب گفته ‌شده، تقویت کنترل و نظارت بر هوش مصنوعی، مشکلات غیرعادی جدیدی برای قانون‌گذاران به‌ همراه خواهد داشت.

هوش مصنوعی از دیدگاه سیاست‌مداران، نوعی فناوری با کاربرد دوگانه محسوب می‌شود. این فناوری کاربردهای تجاری بی‌شماری همچون کنترل خودرو یا ارسال فرمان به گوشی هوشمند دارد. به ‌علاوه، کاربردهای نظامی زیادی نیز برای هوش مصنوعی وجود دارد. به‌عنوان مثال، می‌توان با استفاده از آن به پهپاد نظامی مسلح در پیداکردن هدف کمک کرد.

فعالان نظامی و دفاعی اعتقاد دارند هوش مصنوعی قدم بعدی در تغییرات انقلابی سلاح‌های نظامی را برمی‌دارد. بعنوان مثال، آن‌ها هدف‌گیری تاکتیکی بمب‌ های هوشمند یا سلاح‌های هسته‌ای را بیان می‌کنند. بعلاوه، هوش مصنوعی می‌تواند به سیستم‌های نظارتی کمک کند یا راهکارهای ضداطلاعاتی همچون تولید تصاویر و فیلم‌های دروغین را اجرایی کند.

آر. دیوید ادلمن، محقق سیاست‌گذاری دنیای فناوری در دانشگاه MIT اعتقاد دارد مشخص‌کردن مرز میان کاربردهای نظامی و تجاری هوش مصنوعی، بسیار دشوار و حتی شاید ناممکن خواهد بود. بعلاوه، نمی‌توان برچسب «ساخت آمریکا» روی فناوری هوش مصنوعی زد. تحقیقات درباره‌ی فناوری به‌صورت مشارکتی با حضور محققان سرتاسر جهان انجام می‌شود.

شرکت‌های فعال در حوزه‌ی هوش مصنوعی به‌ندرت اطلاعات تحقیقاتشان را سرّی و مخفیانه نگه می‌دارند. آن‌ها یافته‌های خود را به این امید با دیگران به‌‌اشتراک می‌گذارند که دیگر محققان دستاورهای پیشرفته‌تری به‌کمک آن‌ها کسب کنند. با چنین روندی، دستاورد خارق‌العاده‌ی هر شرکت در فناوری به‌نوعی آخرین کپی بهبودیافته از دستاوردهای شرکت‌ها و سازمان‌های دانشگاهی پیشین است.

حجم زیادی از کدها در حوزه‌ی هوش مصنوعی در وب‌سایت‌هایی همچون Arxiv.org منتشر می‌شود. این وب‌سایت به‌ نوعی مخزن تحقیقات آکادمیک و سازمانی است. درنتیجه، متخصصان سیاست‌گذاری دنیای فناوری اعتقاد دارند محدودشدن و ممنوع‌ شدن صادرات فناوری هوش مصنوعی، تأثیر کمی بر پیشرفت چین و دیگر شرکت‌ها در آن حوزه می‌گذارد.

ادلمن، دستیار ویژه‌ی پیشین باراک اوباما در زمینه‌ی سیاست‌گذاری‌های فناوری و اقتصادی، معتقد است هسته‌ی فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی، بین‌المللی و به‌صورت آزاد دردسترس است. به‌ اعتقاد او، هیچ کشوری، نه آمریکا و نه چین، انحصاری بر فناوری‌ها ندارد.

قوانین فدرال آمریکا اطلاعات دردسترس عموم را از محدودیت‌های صادراتی مستثنی می‌کنند. درنتیجه، دولت‌ها نمی‌توانند شرکت‌ها و دانشگاه‌ها را از انتشار تحقیقات بنیادی درباره‌ی هوش مصنوعی منع کنند. البته، می‌توان کنترل‌هایی تصویب کرد که دسترسی خارجی‌ها را به آن اطلاعات محدود کند.

گفتنی است وزارت بازرگانی توانایی محدودکردن صادرات فناوری رایانش ابری را نیز دارد. بعلاوه، فناوری‌های مرتبط‌ با تراشه‌ های کامپیوتری حوزه‌ی هوش مصنوعی احتمالا قانون‌گذاری‌های وزارتخانه را شامل بشوند. یادداشت و پیش‌نویس کنونی محدودیت‌های صادراتی وزارت بازرگانی آمریکا، هر دو موضوع گفته‌ شده را پوشش داده است.

آمازون و مایکروسافت هم ‌اکنون کسب ‌وکارهایی پیرامون رایانش ابری را با استفاده از شرکای محلی در چین انجام می‌دهند. گوگل نیز از سال‌ها پیش امید به اجرای چنین برنامه‌هایی داشته است. به‌هرحال، هر سه‌ی این شرکت‌ها از اظهارنظر درباره‌ی قوانین و فعالیت‌های جاری خودداری کردند.

درنهایت، محدودیت‌های قدرتمندی که از تحقیق شهروندان خارجی آمریکا درباره‌ی فناوری‌های خاص جلوگیری کند، احتمالا آن‌ها و شرکت‌های وابسته را به کشورهای دیگر سوق دهد. درواقع، تحقیقات در مناطق دیگر، همچون اروپا، برای آن‌ها آسان‌تر خواهد شد و به‌مرور، رقبایی جدید برای آمریکا پیدا می‌شوند.

منبع: سایت زومیت