روانشناسی تغذیه 
تاثیرات غذا بر مغز، ذهن و احساس

دکتر نغمه فرازی – متخصص تغذیه کل نگر 

می دانید که مغز شما همیشه روشن است و از افکار و حرکات ، تنفس و ضربان قلب و حواس شما مراقبت می کند.

 بیست و چهار ساعت شبانه روز و حتی هنگام خواب، سخت کار می کند.

این بدان معنی است که مغز شما به یک سوخت دائمی نیاز دارد.

 این “سوخت” از غذاهایی که می خورید تأمین می شود و آنچه در آن سوخت موجود است در عملکرد مغز شما تفاوت ایجاد می کند.

به بیان ساده ، آنچه می خورید به طور مستقیم بر ساختار و عملکرد مغز و در نهایت بر روحیه شما تأثیر می گذارد.

مانند یک ماشین گران قیمت، مغز شما وقتی فقط سوخت ممتاز دریافت می کند بهترین عملکرد را دارد. خوردن غذاهای با کیفیت بالا که حاوی مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هستند مغز را تغذیه می کند و از آن در برابر فاکتورهای مخرب یا همان رادیکال های آزاد تولید شده در بدن، محافظت می کند. 

متأسفانه درست مثل یک ماشین گران قیمت، اگر چیزی غیر از سوخت ممتاز مصرف کنید آسیب جدی می‌بیند  ، مغز شما نیز آسیب می بیند و حتی موجب بدتر شدن علائم اختلالات خلقی مانند افسردگی نیز می شود.

  اگر موادی از سوخت “کم هزینه” مانند آنچه از طریق غذاهای فرآوری شده  به مغز برسد ، توانایی کمی برای خلاص شدن از آنها دارد.

به عنوان مثال، رژیم های غذایی غنی از قندها و کربوهیدراتهای تصفیه شده ( مانند آرد گندم ) برای مغز مضر هستند. آنها علاوه بر ایجاد مقاومت به انسولین و بالارفتن قند خون، باعث التهاب مزمن بافتی نیز می شوند. 

 جالب است بدانید که برای سالهای زیادی علم پزشکی ارتباط بین خلق و خو و غذا را کاملاً تأیید نمی کرد. اما خوشبختانه امروزه در حال پیشرفت در زمینه روانپزشکی تغذیه ای هستیم که نتایج و ارتباط بسیاری را بین آنچه می خورید با احساس شما و رفتار شما قائل است.

غذاهایی که می خورید چگونه بر احساس شما تأثیر می گذارد؟

سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که به تنظیم خواب، اشتها، خلق و خو و همچنین مهار درد، کمک می کند. از آنجا که حدود 95٪ سروتونین در دستگاه گوارش تولید می شود و دستگاه گوارش شما با صد میلیون سلول عصبی یا نورون پوشانده شده است ، پس منطقی است که نتیجه بگیریم که عملکرد داخلی دستگاه گوارش فقط در هضم غذا کمک نمی کند، بلکه احساسات شما را نیز راهنمایی می کند.

علاوه براین، عملکرد این سلول های عصبی و تولید انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین، به شدت تحت تأثیر میلیاردها باکتری “خوب” است که میکروبیوم روده شما را تشکیل می دهند. این باکتری ها نقش اساسی در سلامتی شما دارند. آنها از پوشش روده شما محافظت می کنند و اطمینان حاصل می کنند که مانعی قوی در برابر سموم و باکتریهای “بد” وجود دارد. آنها التهاب را محدود می کنند. آنها میزان جذب کامل مواد مغذی را از غذا بهبود می بخشند و آنها مسیرهای عصبی را که مستقیماً بین روده و مغز حرکت می کنند، فعال می کنند.

مطالعات انجام شده که ” رژیم های غذایی سنتی” مانند رژیم مدیترانه ای و رژیم غذایی سنتی ژاپنی را با رژیم غذایی معمول “غربی” مقایسه کرده است نشان داده که خطر افسردگی در کسانی که رژیم های سنتی می گیرند 25 تا 35٪ کمتر است.

 دانشمندان این تفاوت را به این دلیل می دانند که این رژیمهای سنتی حاوی مقدار زیادی سبزیجات ، میوه ها ، غلات کامل و فرآوری نشده، ماهی و غذاهای دریایی و حاوی مقادیر کمی گوشت بدون چربی و لبنیات هستند. آنها همچنین فاقد غذاهای فرآوری شده و قندها یا کربوهیدراتهای تصفیه شده هستند که از عناصر اصلی رژیم غذایی “غربی” می باشند.

 علاوه براین، بسیاری از این غذاهای فرآوری نشده در رژیمهای غذایی سنتی تخمیر می شوند و بنابراین به عنوان پروبیوتیک های طبیعی عمل می کنند.

ممکن است برای شما جالب باشد که بدانید این تصور که باکتری های خوب نه تنها بر روی هضم و جذب روده تأثیر می گذارند بلکه بر میزان التهاب در بدن و همچنین روحیه و سطح انرژی شما نیز تأثیر می گذارند، امروزه مورد توجه بسیاری از محققان حوزه پزشکی است.

لطفا شما هم از امروز به این نکته دقت کنید، توجه کنید که خوردن غذاهای مختلف چه احساسی در شما ایجاد می کند ؟ نه فقط در لحظه ، بلکه حتی روز بعد از آن، توجه کنید و تجربیات خود را یادداشت کنید. مطمئنا از دیدن نتایج آن شگفت زده خواهید شد. 

منبع : Harvard Health Publishing