سقوط حیرت‌آور تولد نوزادان در جهان (بخش اول)
جیمز گالاگر
گزارشگر دانش و بهداشت بی‌بی‌سی
بخش اول
پژوهشگران می‌گویند که جهان آماده کاهش شدید تعداد تولد نوزدان نیست؛ یعنی تحولی که آثاری حیرت‌آور بر جوامع خواهد داشت.
کاهش نرخ زاد ولد به معنی آن است که در پایان قرن حاضر، تقریبا تمامی کشورها با کاهش جمعیت مواجه خواهند شد.
در این میان، جمعیت ۲۳ کشور – از جمله اسپانیا و ژاپن – تا پایان قرن به نصف کاهش خواهد یافت.
میانگین سن نیز در تمامی کشورها به شکلی قابل توجه بالا خواهد رفت به نحوی که شمار کسانی که به هشتاد سالگی پا می‌گذارند تقریبا به همان اندازه نوزادانی خواهد بود که متولد می‌شوند.
چه عاملی در کار است؟
در اصطلاح جمعیت شناسی، نرخ زاد و ولد به معنی متوسط تعداد فرزندانی است که یک زن در طول عمر خود متولد می کند. و این نرخ در حال کاهش است.
اگر این نرخ به زیر ۲.۱ کاهش یابد، جمعیت رو به کاهش می‌گذارد.
در سال ۱۹۵۰، انتظار می‌رفت که هر زن به طور متوسط در طول عمر خود ۴.۷ فرزند داشته باشد.
پژوهشگران موسسه مطالعات بهداشت سنجی وابسته به دانشگاه واشنگتن در آمریکا در گزارشی که در نشریه علمی لانست منتشر شده نشان داده‌اند که این نرخ تا سال ۹۷۰ نصف شده و به ۲.۴ کاهش یافته بود و با ادامه همین روند، در سال ۲۱۰۰ به زیر ۱ تنزل خواهد کرد.
نتیجه اینکه پژوهشگران انتظار دارند که تا حوالی سال ۲۰۶۴، جمعیت جهان به اوج ۹.۷ میلیارد برسد و پس از آن تا پایان قرن حاضر به ۸.۸ میلیارد کاهش یابد.
پروفسور کریستوفر ماری، پژوهشگر جمعیت‌شناسی، به بی‌بی‌سی گفته است: “این تغییری کاملا بزرگ است و بخش عمده جهان به سوی کاهش جمعیت حرکت می‌کند.”
وی افزوده است: “فکر کردن به این موضوع و درک اهمیت آن دشوار است زیرا این پدیده‌ای فوق‌العاده و مستلزم تحول در سازماندهی جوامع است.”
دلیل کاهش نرخ زاد ولد چیست؟
اگرچه هر وقت مشکل حاملگی مطرح است کمبود تعداد اسپرم به ذهن خطور می‌کند اما علت کاهش زاد ولد ارتباطی به این مساله ندارد.
دلیل اصلی آن افزایش شمار زنانی است که به تحصیل و کار روی می‌آورند و همچنین این واقعیت که اکثر زنان امروزه به وسایل جلوگیری از حاملگی دسترسی دارند. در نتیجه بسیاری از زنان فرزند کمتر را ترجیح می‌دهند.
از بسیاری جهات، کاهش نرخ زاد ولد یک دستاورد موفقیت آمیز بوده است.
کاهش جمعیت در کدام کشورها بیشتر است؟
پیش بینی شده است که جمعیت ژاپن که در سال ۲۰۱۷ به حداکثر خود یعنی ۱۲۸ میلیون نفر رسید تا پایان قرن حاضر به زیر ۵۳ میلیون کاهش یابد.
در مورد ایتالیا، انتظار می‌رود که جمعیت این کشور نیز با سقوطی شدید از ۶۱ میلیون در حال حاضر به ۲۸ میلیون در همین مدت تنزل کند.
در میان ۲۳ کشوری که شاهد نصف شدن جمعیت خواهند بود- از جمله اسپانیا، پرتغال، تایلند و کره جنوبی – این کاهش در ایتالیا و ژاپن بیش از نصف است.
پرفسور کریستوفر ماری گفته است: “این تنزلی حیرت انگیز است.”
جمعیت چین که در حال حاضر پر جمعیت‌ترین کشور جهان محسوب می شود تا چهار سال دیگر به حداکثر جمعیت خود یعنی یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر خواهد رسید و سپس رو به کاهش خواهد گذاشت و در سال ۲۱۰۰ به تقریبا نصف این رفم، یعنی ۷۳۲ میلیون خواهد رسید. انتظار می رود هند جای چین را به عنوان پر جمعیت ترین کشور جهان بگیرد.
در مورد بریتانیا، پیش بینی های صورت گرفته حاکی از آن است که جمعیت این کشور در سال ۲۰۶۳ به بالاترین رقم یعنی ۷۵ میلیون نفر خواهد رسید و سپس در سال ۲۱۰۰ به ۷۱ میلیون تنزل خواهد کرد.
در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، جمعیت کشورهای ایران، عربستان، قطر، امارات، مراکش و سوریه کاهش خواهد یافت و این کاهش در مورد بعضی از کشورها مانند امارات شدید خواهد بود.
